Khác với trẻ em bình thường, trẻ nhiễm HIV sẽ có những nhu cầu đặc biệt về thể chất lẫn tinh thân. Vì vậy, ngoài những kỹ năng, kiến thức chăm sóc trẻ em cơ bản, người chịu trách nhiệm chăm sóc cho trẻ nhiễm HIV còn cần một số hành trang đặc biệt để làm tốt công việc của mình.

Có kiến thức tốt về HIV/AIDS

Điều quan trọng nhất đó là người chăm sóc cho trẻ nhiễm HIV phải có kiến thức về căn bệnh: những ảnh hưởng của nó, các đường lây lan, phương pháp điều trị… Trẻ em đôi khi chưa đủ từ ngữ để diễn tả được hết sự mệt mỏi do căn bệnh hoặc thuốc điều trị gây ra. Có kiến thức về HIV sẽ giúp người chăm sóc hiểu được nguyên nhân cho một vài biểu hiện, hành vi của trẻ (chán ăn, buồn nôn, thiếu tập trung…) khi sức khỏe các em thay đổi và từ đó có cách giúp đỡ phù hợp.

Có kiến thức về HIV/AIDS giúp xóa bỏ rào cản sợ hãi, giúp người chăm sóc làm việc tốt hơn

Đồng thời, có kiến thức về căn bệnh cũng sẽ giúp người chăm sóc có thể bảo vệ chính mình lẫn trẻ tốt hơn khi tiếp xúc với nhau hoặc khi cho các em tiếp xúc với cộng đồng.

Biết nắm bắt tâm lý trẻ

Điểm đặc biệt ở các giai đoạn phát triển của trẻ nhiễm HIV đó là, bên cạnh những thay đổi về tâm sinh lý, trẻ sẽ dần ý thức được về căn bệnh mình đang mang và có thể sẽ thấy mặc cảm với nó. Người chăm sóc lúc này sẽ có vai trò cực kỳ quan trọng. Ngoài giúp trẻ vượt qua những thay đổi tâm lý của tuổi mới lớn (nổi loạn, có cảm xúc với người khác, trầm cảm…), người chăm sóc còn phải đủ nhạy bén để nhận ra khi trẻ bắt đầu có dấu hiệu chán nản, buông thả vì mặc cảm bệnh tật, từ đó có cách hóa giải, khuyên bảo, cung cấp kiến thức để giúp các em vượt qua.

Một buổi sinh hoạt hồi tâm của các em nhỏ tại Mai Tâm để tập cách chia sẻ, lắng nghe nhau

Hơn nữa, trẻ sẽ dần hình thành sự tò mò về những vấn đề liên quan đến giới tính, tình dục. Nếu không được cung cấp kiến thức đúng đắn, trẻ có thể tự tìm hiểu một cách sai lạc, dẫn đến những hậu quả đáng tiếc cho các em lẫn người khác. Vì vậy người chăm sóc cũng phải nắm rõ các vấn đề giới tính, sinh sản, tình dục và không ngần ngại chia sẻ, giáo dục để trẻ có thể tự bảo vệ cho chính mình cũng như mọi người xung quanh.

Giao tiếp tốt và biết kiểm soát cảm xúc

Nhiều trẻ nhiễm HIV cũng đồng thời là trẻ mồ côi, hoặc bị gia đình bỏ rơi từ bé. Nếu không vì mặc cảm bệnh tật thì những tổn thương thời ấu thơ cũng sẽ khiến tâm hồn các em nhạy cảm hơn rất nhiều. Chính vì vậy mà người chăm sóc các em phải có khả năng giao tiếp cực kỳ tốt để không vô ý làm tổn thương các em thêm. Hơn nữa, điều đó cũng sẽ giúp trẻ và người chăm sóc hiểu rõ về nhau hơn, từ đó niềm tin của trẻ sẽ được củng cố, các em sẽ mở lòng hơn để được giúp đỡ chữa lành từ bên trong.

Khả năng giao tiếp tốt sẽ giúp trẻ thêm tin tưởng và mở lòng hơn với người chăm sóc.

Khả năng giao tiếp tốt của người chăm sóc còn phải đi kèm với biết kiểm soát cảm xúc của mình. Trẻ nhiễm HIV có thể sẽ nổi loạn hoặc có những hành vi bốc đồng hơn so với trẻ bình thường. Trong những trường hợp đó, người chăm sóc phải biết kiềm chế cơn giận để không nặng lời hay đánh phạt các em – những hành động này chỉ khiến các em cảm thấy bị ruồng rẫy, hắt hủi hơn.

Tôn trọng và kiên nhẫn là hai chìa khóa để dần gỡ rối nỗi đau của trẻ nhiễm HIV

Thay vào đó, từ tốn giải thích lỗi sai và hậu quả mà hành động của các em gây ra. Hãy trò chuyện một cách nghiêm khắc nhưng tôn trọng, không lên lớp với trẻ. Chăm sóc trẻ em cần nhiều thời gian hơn so với người lớn nên người chăm sóc phải cực kỳ kiên nhẫn

Luôn đặt lợi ích của trẻ lên hàng đầu

Người chăm sóc trẻ nhiễm HIV phải biết đặt lợi ích của các em lên hàng đầu. Điều đó bao gồm: lắng nghe nhu cầu, nguyện vọng của các em và đưa ra lời khuyên, tư vấn phù hợp và tốt nhất; không áp đặt ý kiến, quan điểm của mình cho trẻ mà luôn tôn trọng những chia sẻ và lựa chọn của các em. Quan trọng nhất, người chăm sóc phải làm việc này trên tinh thần muốn tự nguyện cống hiến, không nên tiếp cận công việc vì danh tiếng hay vụ lợi, như vậy sẽ làm mất đi động lực để hết mình giúp đỡ các em.